Wierzyciel to osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna, która posiada uprawnienie do żądania spełnienia określonego świadczenia od dłużnika. Świadczenie to może mieć charakter pieniężny lub niepieniężny i wynikać z różnych tytułów prawnych, takich jak umowa, wyrok sądowy, weksel lub inne zobowiązania. Wierzyciel ma prawo do dochodzenia swoich należności w ramach obowiązujących przepisów prawa, w tym poprzez działania windykacyjne lub postępowanie sądowe. W systemie prawnym i gospodarczym pełni kluczową rolę, ponieważ zabezpiecza stabilność obrotu finansowego oraz gwarantuje przestrzeganie zawartych umów.
Prawa wierzyciela są chronione przez różne instrumenty prawne, które pozwalają mu egzekwować należne zobowiązania. Może on korzystać z polubownych metod windykacji, takich jak negocjacje czy ugody, a w przypadku braku spłaty zobowiązania – z procedur sądowych. W wielu przypadkach wierzyciel ma również możliwość zabezpieczenia swoich należności poprzez poręczenia, hipoteki, zastawy lub gwarancje bankowe. W sytuacji, gdy dłużnik nie wywiązuje się z obowiązku płatności, wierzyciel może wszcząć egzekucję komorniczą, której celem jest odzyskanie należnych środków poprzez zajęcie majątku dłużnika.
Wierzyciele mogą być klasyfikowani na różne sposoby, w zależności od rodzaju wierzytelności oraz priorytetu ich zaspokojenia. Wyróżnia się wierzycieli uprzywilejowanych, którzy mają pierwszeństwo w odzyskiwaniu należności, oraz wierzycieli nieuprzywilejowanych, których roszczenia są zaspokajane w dalszej kolejności. W kontekście upadłości przedsiębiorstwa wierzyciele są podzieleni na grupy zgodnie z planem podziału masy upadłościowej. Dla przedsiębiorców i instytucji finansowych kluczowe jest skuteczne zarządzanie wierzytelnościami oraz minimalizowanie ryzyka niewypłacalności dłużników, co ma bezpośredni wpływ na płynność finansową i stabilność rynku.
