Numer Identyfikacji Podatkowej, czyli NIP, jest identyfikatorem podatkowym służącym przede wszystkim urzędom skarbowym. Dzięki niemu urząd łatwo może zidentyfikować podatnika. Warto sprawdzić, po co w ogóle nadawany jest NIP i kto musi go używać. Okazuje się, że pod tym względem przepisy znacznie się zmieniły w ostatnim czasie.
SPIS TREŚCI
Jak załatwiamy sprawy urzędowe
W naszych kontaktach z urzędami, bez względu na to, czy jesteśmy w nich osobiście, czy korzystamy z wizyt online, musimy na wiele sposobów identyfikować się i podawać swoje dane. W wielu przypadkach wystarcza podanie numeru PESEL, danych osobowych czy też serii czy numeru dowodu osobistego. Ale są też urzędy, którym to nie wystarczy – tu na pierwszy miejscu jest urząd skarbowy i wszelkie organy podatkowe, które dla zidentyfikowania podatnika muszą mieć podany numer NIP.
Czym jest NIP
Numer NIP jest dziesięciocyfrowym kodem, który został wprowadzony na mocy ustawy z 1995 roku, a zaczął obowiązywać w 1996 roku. Nadawany jest na wniosek podatnika przez naczelnika urzędu skarbowego. Jeszcze 10 lat temu numer NIP musiał posiadać każdy podatnik, bez względu na to, czy pracował na etacie, czy był osobą prowadzącą działalność gospodarczą. Podawaliśmy go między innymi podczas corocznego wypełniania zeznań podatkowych.
Od 2012 roku przepisy nieco się zmieniły, dzięki czemu część podatników identyfikuje się za pomocą numeru PESEL. Są to osoby, które nie prowadzą działalności gospodarczej, a także nie są zarejestrowanymi podatnikami podatku VAT od towarów i usług.
Każdy numer NIP składa się z ciągu 10 znaków, z których żaden nie jest przypadkowy. Jeszcze do niedawna ciąg ten był w zapisie oddzielany myślnikami, jednak obecnie stosuje się zapis ciągły, bez myślników. Choć wydawałoby się, że w numerze NIP mamy do czynienia z ciągiem przypadkowych cyfr, w rzeczywistości mają one swoje znaczenie. Pierwsze trzy cyfry to prefiks, który jest kodem kontrolnym urzędu skarbowego.
Każdy kod jest przyporządkowany konkretnemu urzędowi, dzięki temu od razu można zidentyfikować urząd skarbowy, który nadał numer NIP podatnikowi. Ostatnia cyfra jest natomiast cyfrą kontrolną obliczaną za pomocą dosyć skomplikowanego działania. Numer NIP jest więc unikalny i indywidualny, nie ma możliwości, by dwóm osobom czy podmiotom został nadany taki sam NIP.
Kto musi używać numeru NIP
Według obowiązujących aktualnie przepisów numer NIP muszą posiadać osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, a także osoby fizyczne, które są płatnikami VAT. NIP obowiązuje również w przypadku płatników na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, a także osoby prawne, takie jak różnego rodzaju spółki czy organizacje.
Numer NIP musi być obowiązkowo podawany na dokumentach, które dotyczą zobowiązań podatkowych, a także należności niepodatkowych, które są pobierane przez urzędy skarbowe czy celne. Na żądanie NIP trzeba podać: organom kontroli skarbowej, organom administracji samorządowej i rządowej, bankom, przedstawicielom Najwyższej Izby Kontroli.
Jak wyrobić Numer Identyfikacji Podatkowej
Osoby fizyczne, które zaczynają prowadzić działalność gospodarczą, będą miały nadany NIP automatycznie na podstawie złożonego wniosku CEIDG-1, który jest wnioskiem o wpis do CEIDG, czyli rejestru przedsiębiorców. Nie ma konieczności składania żadnego dodatkowego wniosku, NIP zostanie nadany w ciągu 3 dni od złożenia wniosku.
NIP dla osób, które nie prowadzą działalności gospodarczej lub prowadzą działalność nieobjętą wpisem do CEIDG, jest nadawany na podstawie wniosku NIP-7, który należy złożyć w urzędzie skarbowym właściwym miejscu zamieszkania. Natomiast NIP dla spółek i organizacji nadawany jest przy rejestracji i składaniu wniosku do KRS.
W każdym z powyższych przypadków na NIP czeka się zaledwie kilka dni. Sprawę w urzędzie można załatwić osobiście, ale można również skorzystać z internetowych wniosków. Są one jednak dostępne wyłącznie dla osób, które mogą podpisać wniosek profilem zaufanym lub podpisem kwalifikowanym. Jeśli nie masz ani jednego, ani drugiego, czeka Cię osobista wizyta w urzędzie.
