Choć ubezpieczenia społeczne nie kojarzą się pozytywnie osobom, które co miesiąc odprowadzają na nie składki i to niemałe, to okazują się bardzo przydatne w sytuacji, gdy nie jesteśmy w stanie utrzymać się z własnej pracy. Z odprowadzonych środków opłacane są bowiem nie tylko świadczenia emerytalne, które osobom pracującym wydają się bardzo odległe, ale również świadczenia wypadkowe czy chorobowe.
SPIS TREŚCI
Czym jest ubezpieczenie społeczne
Celem ubezpieczenia społecznego jest zapewnienie socjalnego bezpieczeństwa osobom, które w wyniku określonych prawem zdarzeń losowych nie są w stanie wykonywać pracy zarobkowej, a co za tym idzie – nie mają możliwości otrzymać się z zarobionych przez siebie pieniędzy. Świadczenia wypłacane z tych ubezpieczeń to chociażby emerytury dla osób, które osiągnęły wiek emerytalny i z powodu starości nie mogą już pracować i wymagają wsparcia finansowego. W ramach ubezpieczeń społecznych wypłacane są również świadczenia chorobowe czy renty dla osób niezdolnych do pracy.
Zobacz też: Ubezpieczenie zdrowotne.
Czas trwania świadczeń może być różny – niektóre są krótkoterminowe, inne długoterminowe, a jeszcze inne, jak chociażby emerytury, są wypłacane do końca życia. Ubezpieczenia społeczne w Polsce są na mocy odpowiednich przepisów nadzorowane i realizowane przez dwa organy. Podstawowym jest ZUS, czyli Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który zarządza powszechnym systemem i ubezpieczeń i zajmuje się między innymi obsługą Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Drugim organem jest KRUS, czyli Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, która zarządza ubezpieczeniami dla rolników oraz członków ich rodzin.
Jakie są rodzaje ubezpieczeń społecznych
Ubezpieczenia społeczne można podzielić na cztery rodzaje w zależności od tego, jakie zdarzenia są objęte ochroną:
- Ubezpieczenia emerytalne – korzystają z nich osoby ubezpieczone, które osiągnęły wymagany przepisami wiek emerytalny.
- Ubezpieczenia rentowe – mogą z nich skorzystać osoby, które są czasowo lub trwale niezdolne do pracy, a także rodziny osób, które zmarły, a były jedynym żywicielem rodziny.
- Ubezpieczenia wypadkowe – ze świadczeń wypłacanych w ramach tych ubezpieczeń korzystają osoby, które są niezdolne do pracy w wyniku wypadku przy pracy bądź choroby zawodowej.
- Ubezpieczenia chorobowe – korzystają z nich osoby ubezpieczone, którym choroba odebrała czasowo zdolność do pracy lub które muszą zająć się chorym członkiem rodziny.
System ubezpieczeń społecznych, tak jak rozbudowany, jest również skomplikowany. Osoby podlegające ubezpieczeniu są zobowiązane do comiesięcznego opłacania składek, a jeśli chcą skorzystać z któregoś ze świadczeń, muszą wypełnić szereg formalności, wniosków i dodatkowych dokumentów. Warto więc zdobyć nieco wiedzy na temat każdego z rodzajów ubezpieczenia, dzięki czemu o wiele łatwiej będzie przebrnąć przez wszystkie sprawy urzędowe.
Podleganie ubezpieczeniom społecznym
Ubezpieczenia społeczne są obowiązkowe albo dobrowolne. Jest to zależne od sytuacji zawodowej lub społecznej. Pracownicy zatrudnieni na etacie obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom emerytalnym, chorobowym, wypadkowym i rentowym. Składki opłaca za nich pracodawca. Osoby pracujące na umowę zlecenia podlegają ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym i wypadkowym, natomiast ubezpieczenie chorobowe jest dla nich dobrowolne. Mogą je opłacać, ale nie mają takiego obowiązku.
Właściciele pozarolniczych działalności gospodarczych obowiązkowo muszą opłacać składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe. Dobrowolnie natomiast mogą opłacać ubezpieczenie chorobowe. Osoby przebywające na zasiłku macierzyńskim myszą opłacać ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Podobnie jak osoby, które przebywają na zasiłkach opiekuńczych lub zasiłkach dla opiekuna. Jeśli natomiast ktoś pracuje na podstawie umowy o dzieło, nie jest objęty żadnym obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym.
